Lê Mỹ Hương - Y Học Cộng Đồng https://yhoccongdong.com Dự án “Y Học cùng cộng đồng” phổ biến những kiến thức khoa học và thường thức về y học cho cộng đồng Việt Nam Tue, 15 Mar 2022 03:23:51 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=5.8.9 Chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 3-5 ngày tuổi https://yhoccongdong.com/thongtin/cham-soc-tre-khoe-giai-doan-3-5-ngay-tuoi/ Thu, 17 Dec 2015 17:00:00 +0000 http://localhost/yhoccongdong/thongtin/cham-soc-tre-khoe-giai-doan-3-5-ngay-tuoi/ chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 3 -5 ngày tuổi

Giai đoạn 3-5 ngày tuổi trẻ sẽ ngủ hầu hết thời gian. Trẻ có thể bị giật mình bởi những tiếng động lớn hoặc bị di chuyển đột ngột.

Bài viết Chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 3-5 ngày tuổi được xuất bản tại Y Học Cộng đồng.

]]>
chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 3 -5 ngày tuổi

Những hành vi thông thường của trẻ và cách chăm sóc

Chăm sóc bé từ 3-5 ngày tuổi

  • Trẻ thường sử dụng cả chân và tay như nhau khi di chuyển, cần chú ý nâng đỡ đầu của trẻ.
  • Trẻ sẽ ngủ phần lớn thời gian trong ngày, chỉ thức giấc khi muốn ăn hay thay tã.
  • Trẻ có thể biểu đạt yêu cầu của mình bằng cách khóc.
  • Trẻ có thể bị giật mình bởi những tiếng động lớn hoặc bị di chuyển đột ngột.
  • Trẻ sơ sinh thường hay hắt xì và nấc cụt. Hắt xì không có nghĩa là trẻ bị cảm lạnh.
  • Trẻ có thể bị vàng da trong tuần đầu, nếu dấu hiệu vàng da nhẹ thì không cần phải điều trị, tuy nhiên vẫn nên được kiểm tra bởi các bác sĩ.
  • Da trẻ có thể khô, có vảy hoặc lột da. Những nốt nhỏ màu đỏ ở mặt hay cổ là bình thường.
  • Dây rốn sẽ khô và rụng trong 10-14 ngày đầu. Giữ cho rốn trẻ sạch sẽ và khô ráo.
  • Bé gái có thể có dịch trắng hay màu đỏ nhạt chảy ra từ âm đạo, đó là chuyện bình thường. Đối với bé trai mới sinh chưa cắt bao quy đầu, đừng cố kéo bao quy đầu xuống. Nếu bé đã được cắt bao quy đầu, hãy lật phần da và làm sạch đầu dương vật cho bé. Bôi Vaseline vào đỉnh dương vật cho đến khi máu hay dịch ngừng chảy. Trong tuần đầu tiên sau khi cắt bao quy đầu, một lớp vàng ở ngoài dương vật là bình thường.
  • Để phòng ngừa nổi ban do tã, hãy giữ cho trẻ sạch sẽ và khô ráo. Ngược lại, nếu vùng được lót tã tấy lên, dùng kem hay thuốc mỡ đặc hiệu cho tã bôi lên. Tránh lau tã bằng cồn hay những chất lỏng gây kích ứng da.
  • Trẻ nên được tắm nhanh bằng gạc, bọt biển cho đến khi rụng rốn. Khi da ở trên rốn đã được đóng kín, có thể cho trẻ tắm bồn. Nhớ cẩn thận vì khi người trẻ ướt, trẻ rất dễ tuột. Trẻ không cần phải tắm hàng ngày, tuy nhiên nếu trẻ tỏ ra thích thú tắm, điều đó cũng không có gì bất thường. Bạn có thể thoa kem làm mịn da hay nước thơm cho trẻ sau tắm.
  • Lau phần tai ngoài của trẻ bằng khăn hoặc tăm bông, nhưng đừng bao giờ đưa tăm bông vào trong ống tai của trẻ. Ráy tai của bé sẽ tự bong ra và thoát khỏi tai. Nếu bạn đưa tăm bông vào, ráy tai có thể sẽ bị dính lại, khô và khó thoát ra ngoài.
  • Làm sạch da đầu của trẻ 1-2 ngày/ 1 lần. Dùng khăn hoặc bàn chải mềm bằng sợi tổng hợp lau nhẹ nhàng đầu trẻ. Có thể sử dụng bàn chải đánh răng mới làm bằng sợi tổng hợp mềm. Cách này có thể ngăn ngừa việc hình thành một lớp dày, khô và có vảy trên da đầu của trẻ.
  • Làm sạch nhẹ nhàng nướu của trẻ bằng vải mềm hay một miếng gạc 1-2 ngày/lần.

Tiêm chủng

  • Trẻ sơ sinh nên được tiêm 1 liều viêm gan B trước khi rời khỏi bệnh viện
  • Nếu mẹ của trẻ bị viêm gan B, cần tiêm cho trẻ 1 mũi vaccin viêm gan B đầu tiên ở bệnh viện, thêm vào 1 liều Globulin miễn dịch viêm gan B trước 7 ngày đầu sau sinh. Cần chú ý nhắc đến vấn đề này cho các nhà cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ.

Kiểm tra

Tất cả các trẻ nên được kiểm tra chuyển hóa sơ sinh, còn gọi là test “PKU” trước khi rời bệnh viện. Test này được yêu cầu bởi luật của bang. Nó dùng để kiểm tra các tình trạng chuyển hóa và sự thừa hưởng nó từ bố mẹ. Test lần 2 có thể được yêu cầu tùy theo độ tuổi của trẻ khi trẻ được xuất viện. Hãy hỏi bác sĩ nếu trẻ cần phải kiểm tra lần khác nữa. Test này rất quan trọng để phát hiện tình trạng bệnh lý ở trẻ, có thể giúp cứu sống trẻ. Khả năng nghe của trẻ cũng nên được kiểm tra trước khi cho trẻ xuất viện.

Bú mẹ

  • Cho trẻ bú mẹ là một phương pháp cho ăn được ưa thích cho hầu hết các trẻ. Đưa đến sự phát triển tốt nhất và phòng tránh các bệnh tật. Các nhà cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ khuyến cáo nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu (không dùng sữa công thức, nước hay chất lỏng khác).
  • Sữa mẹ rẻ, cung cấp chất dinh dưỡng tốt nhất và luôn có sẵn. Sữa ở nhiệt độ thích hợp và luôn sẵn sàng để cho bú.
  • Trẻ thường bú khoảng 2-3 tiếng/ lần. Cách cho trẻ bú có thể rất đa dạng. Hãy lưu ý với nhà cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe của trẻ nếu bạn có vấn đề trong việc cho bú, hoặc núm vú bạn bị đau hoặc bạn bị đau khi cho bú. Nếu trẻ bú tốt thì không cần thêm sữa công thức sau bữa bú. Sữa công thức có thể gây trở ngại cho trẻ học bú tốt hoặc có thể làm giảm lượng cung cấp sữa của mẹ.
  • Nếu trẻ chỉ bú mẹ hoặc uống <16 onuces (480 ml) sữa công thức/ngày thì phải bổ sung vitamin D cho trẻ.

Nuôi bé bằng sữa bột

  • Nếu bé không bú sữa mẹ, có thể cho bé ăn sữa bột có bổ sung chất sắt.
  • Sữa bột là loại sữa công thức rẻ nhất, cách pha thường là trộn lẫn 1 thìa sữa bột và 60ml nước. Có thể mua sữa công thức dưới dạng sữa lỏng, đã được khuấy từ lượng cân bằng giữa sữa và nước. Có loại sữa pha sẵn để cho bú nhưng nó rất đắt.
  • Sữa công thức nên được giữ lạnh sau khi đã pha. Sau khi trẻ uống xong, sữa còn dư trong bình phải được đổ đi.
  • Làm ấm sữa công thức lạnh bằng cách ngâm bình sữa công thức vào một bát nước ấm. Đừng bao giờ làm nóng bình sữa bằng lò vi sóng vì bình sữa có thể làm bỏng miệng trẻ.
  • Vòi nước sạch có thể được sử dụng cho sự chuẩn bị sữa. Luôn luôn để vòi nước lạnh chảy vài giây trước khi sử dụng cho sữa công thức.
  • Đối với những gia đình thường sử dụng nước đóng chai, nước dành cho trẻ có Flour có thể được tìm thấy ở trong sữa công thức hoặc gian hàng thức ăn ở tiệm tạp hóa.
  • Nước để pha vào sữa công thức phải được kiểm tra hàm lượng nitrat, nước phải được nấu sôi, làm mát để đảm bảo an toàn.
  • Bình sữa và núm vú nên được rửa bằng nước xà phòng ấm, có thể rửa bằng máy rửa chén.
  • Sữa và bình sữa của trẻ không cần phải tiệt trùng nếu nước pha sữa an toàn.
  • Trẻ sơ sinh không nên uống bất kỳ loại nước lọc, nước trái cây hay thức ăn lỏng nào khác.

Quá trình bài tiết

  • Trẻ bú mẹ thường đi phân mềm, màu vàng sau hầu hết các bữa bú, bắt đầu khoảng thời gian mẹ có sữa nhiều hơn. Trẻ bú sữa công thức thường đi 1-2 lần/ ngày trong những tuần đầu tiên. Trẻ bú sữa mẹ và bú sữa công thức đều sẽ đi phân ít thường xuyên hơn sau 2-3 tuần đầu. Trẻ có thể càu nhàu, phát ra tiếng nói hay đỏ mặt khi đưa hơi ra khỏi hậu môn, hay còn gọi là “địt”.
  • Trong những ngày đầu tiên trẻ đi tiểu từ 1-2 lần. Từ ngày thứ 5 trở đi, 1 ngày trẻ đi tiểu từ 6-8/lần, nước tiểu màu vàng trong hay vàng nhạt.

Giấc ngủ

  • Luôn luôn đặt em bé nằm ngửa khi ngủ. Điều này sẽ giúp giảm các nguy cơ đột tử hay còn gọi là SIDS.
  • Không bao giờ để trẻ nằm trên giường có gối, chăn mềm hay những đồ chơi bằng len.
  • Trẻ sẽ an toàn nhất khi ngủ ở không gian riêng dành cho trẻ. Nôi đặt cạnh giường của bố mẹ sẽ giúp bố mẹ dễ dàng chăm sóc trẻ hơn vào ban đêm.
  • Đừng bao giờ cho trẻ nằm chung giường với những đứa trẻ lớn hơn, người lớn hút thuốc, uống rượu bia hay người béo phì.
  • Đừng bao giờ đặt trẻ nằm trên đệm nước hoặc đệm hơi vì có thể làm gương mặt trẻ biến dạng theo.

Mẹo dành cho các bố mẹ

cham-soc-tre-3_5-ngay-tuoi

  • Trẻ ở độ tuổi này còn quá nhỏ, chưa thể hư được. Trẻ cần được bồng, ôm ấp, tương tác để đạt được các kĩ năng xã hội và sự gắn bó tình cảm với ba mẹ. Hãy nói chuyện và ra hiệu với trẻ thường xuyên. Trẻ sơ sinh rất thích được đung đưa nhẹ nhàng, vỗ về nó.
  • Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dành riêng cho trẻ. Tránh những sản phẩm có mùi và có màu vì dễ gây kích ứng do làn da nhạy cảm của trẻ. Sử dụng chất tẩy rửa dành cho trẻ sơ sinh cho áo quần của trẻ, không dùng chất làm mềm vải.
  • Nếu trẻ có biểu hiện ốm hoặc bị sốt (nhiệt độ đo lần gần nhất >38 độ C/ 100.4 độ F) hãy gọi cho bác sĩ. Không cần đo nhiệt độ khi trẻ không có biểu hiện bị ốm. Kẹp nhiệt ở hậu môn là đáng tin cậy nhất. Cặp nhiệt ở tai không chính xác với trẻ dưới 6 tháng tuổi. Đừng cho trẻ uống những loại thuốc không cần kê toa mà chưa hỏi ý kiến của các nhà cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Nếu trẻ ngừng thở, xanh tái hay không đáp ứng hãy gọi cơ sở y tế ngay lập tức. Nếu trẻ bị vàng da, hãy gọi cho nhà cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ ngay.

An toàn

  • Hãy đảm bảo nhà là nơi an toàn dành cho trẻ. Đặt bình nấu nước ở nhà bạn ở 120 độ F (49 độ C).
  • Hãy tạo ra một môi trường không thuốc lá và không thuốc phiện cho trẻ.
  • Không bao giờ để trẻ một mình ở những bề mặt cao.
  • Không sử dụng giường cũi rẻ tiền hoặc cũ. Giường cũi phải đạt những tiêu chuẩn an toàn, những thanh gỗ cách nhau không quá 2 và 3/8 inch.
  • Đứa trẻ nên được đặt trong một ghế ngồi cho trẻ ở giữa chỗ ngồi đằng sau xe, quay lưng lui sau cho đến khi trẻ được ít nhất 1 tuổi và nặng trên 20lbs/9.1 kg.
  • Lắp thiết bị phát hiện khói trong nhà và thay pin thường xuyên.
  • Cẩn thận khi mang chất lỏng hoặc những vật sắc nhọn khi bạn đang đứng cạnh trẻ.
  • Luôn là người trực tiếp trông coi trẻ trong mọi thời điểm, kể cả khi trẻ tắm. Đừng trông chờ những đứa trẻ lớn hơn sẽ trông coi trẻ.
  • Trẻ sơ sinh không nên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, tránh phơi nắng trẻ bằng cách sử dụng quần áo, mũ, chăn hay dù để che cho trẻ.

Lần khám tiếp theo

Lần kiểm tra sức khỏe tiếp theo cho trẻ khi trẻ được 1 tháng tuổi. Hoặc sớm hơn theo bác sĩ yêu cầu nếu trẻ có dấu hiệu vàng da hay có vấn đề trong việc bú mẹ.

Tài liệu tham khảo

http://www.rockwallpediatrics.com/pdfs/WellChild_3to5Days.pdf

Bài viết Chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 3-5 ngày tuổi được xuất bản tại Y Học Cộng đồng.

]]>