Sốt ở trẻ

Sốt ở trẻ là gì?

Sốt là nhiệt độ cơ thể cao hơn bình thường. Con bạn bị sốt nếu:

• Nhiệt độ đo ở trực tràng, tai hoặc động mạch thái dương trên 38,0 °C (100,4 °F).
• Nhiệt độ ở miệng hoặc núm ngậm cao su trên 37,8 °C (100 °F).
• Nhiệt độ ở nách trên 37,2 °C (99 °F).
• Phương pháp đo nhiệt độ ở tai (màng nhĩ) thì không đáng tin cậy cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi.

Cảm thấy nóng khi chạm vào trẻ cho biết con bạn bị sốt. Kiểm tra sốt theo cách này là chính xác hơn chúng ta từng nghĩ. Tuy nhiên, khi bạn gọi bác sĩ, hãy sử dụng nhiệt kế để đo sốt.

Nhiệt độ trung bình của cơ thể khi đo ở miệng là 36,5 °C (97,6 °F). Nhiệt độ ở miệng có thể dao động từ mức thấp là 35,5 °C (95,8 °F) vào buổi sáng lên mức cao 37,5 °C (99,4 °F) vào buổi chiều. Thân nhiệt có thể tăng nhẹ (từ 38 đến 38,5 °C) khi tập thể dục, mặc quần áo dày, tắm nước nóng hoặc thời tiết nóng. Đồ ăn và nước uống nóng cũng có thể làm tăng nhiệt độ ở miệng. Nếu bạn nghi ngờ những ảnh hưởng đến nhiệt độ của con bạn, hãy đo nhiệt độ của trẻ một lần nữa sau 1/2 giờ.

Nguyên nhân gây sốt ở trẻ em là gì?

Sốt là một triệu chứng, không phải là một bệnh. Đó là phản ứng bình thường của cơ thể với nhiễm trùng. Sốt giúp chống lại nhiễm trùng bằng cách kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Hầu hết sốt (37,8-40 °C hoặc 100-104 °F) ở trẻ em là hữu ích, không có hại. Đa số là do các bệnh do virus như cảm lạnh hoặc cúm. Một số là do vi khuẩn như viêm họng Streptococcus (Strep) hoặc nhiễm trùng bàng quang. Mọc răng không gây sốt.

Hầu hết sốt do virus kéo dài 2-3 ngày. Nói chung, mức độ sốt cao không liên quan đến mức độ nghiêm trọng của bệnh. Con bạn có biểu hiện bệnh như thế nào, đó mới là điều quan trọng. Sốt không gây ra bất kỳ tác hại vĩnh viễn nào. Tổn thương não xảy ra chỉ khi nhiệt độ cơ thể cao hơn 42 °C (108 °F). May mắn thay, trường hợp sốt mà không uống thuốc hạ sốt, được bộ phận điều chỉnh nhiệt của não bộ kiểm soát thân nhiệt dưới mức này.

Trong số tất cả trẻ em có sốt, chỉ có 4% bị co giật cơn ngắn. Loại co giật này nói chung là vô hại nhưng khi trẻ co giật do sốt thì nên đến gặp bác sĩ. Nếu con bạn bị sốt cao mà không co giật thì khả năng lần sau bị sốt cao co giật là không có.

Tôi làm gì để chăm sóc khi trẻ bị sốt?

• Uống nhiều nước và mặc quần áo thoáng

Khuyến khích trẻ uống nhiều nước. Kem đá và nước uống lạnh là hữu ích. Cơ thể bị mất nước khi bị sốt vì thoát nhiều mồ hôi.

Mặc quần áo thoáng bởi vì phần lớn bị mất nhiệt qua da. Đừng trùm kín con bạn, vì sẽ gây sốt cao hơn. Khi trẻ cảm thấy lạnh hoặc run (ớn lạnh), đắp cho trẻ một tấm mền mỏng.

Khi sốt 37,8-38 °C thì chỉ cần xử trí như vậy thôi. Thuốc hạ sốt ít khi cần thiết. Sốt ở mức này thường không gây khó chịu cho trẻ, nhưng sốt giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.

• Thuốc giảm sốt

Hãy nhớ rằng sốt giúp trẻ chống lại nhiễm trùng. Chỉ uống thuốc hạ sốt khi sốt làm trẻ khó chịu. Thường là khi sốt trên 39 °C (102 °F).

Thuốc hạ sốt bắt đầu có tác dụng trong khoảng 30 phút và 2 giờ sau khi dùng thuốc, những loại thuốc này sẽ làm giảm sốt 1 °C đến 1,5 °C (2 °F đến 3 °F). Thuốc không giảm nhiệt độ xuống mức bình thường trừ khi nhiệt độ trước khi dùng thuốc không cao quá. Cần lặp lại liều thuốc vì sốt sẽ tăng và giảm cho đến khi khỏi bệnh. Nếu con bạn đang ngủ, không đánh thức trẻ dậy để uống thuốc.

Acetaminophen

Trẻ em trên 3 tháng tuổi có thể uống Acetaminophen (Tylenol). Liều lượng thuốc cho đúng theo cân nặng của con bạn, uống thuốc mỗi 4-6 giờ. Không bao giờ cho trẻ uống hơn 5 liều trong vòng 24 giờ.

Ibuprofen

Ibuprofen (Advil, Motrin) được cho phép dùng ở trẻ trên 6 tháng tuổi. Một ưu điểm của Ibuprofen so với Acetaminophen là tác dụng kéo dài lâu hơn (6-8 giờ thay vì 4-6 giờ). Liều thuốc uống đúng theo cân nặng của trẻ, uống thuốc mỗi 6-8 giờ.

Lưu ý

• Ống nhỏ giọt kèm theo hộp thuốc không nên sử dụng với các loại thuốc khác.
• Không sử dụng Acetaminophen và Ibuprofen cùng nhau trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Điều đó là không cần thiết và có thể gây nhầm lẫn.
• Tránh dùng Aspirin: Các bác sĩ khuyên rằng trẻ em (dưới 21 tuổi) không được dùng Aspirin để hạ sốt. Khi nhiễm virus, chẳng hạn như thủy đậu hoặc cúm, uống Aspirin có liên quan đến một căn bệnh nghiêm trọng được gọi là hội chứng Reye. Nếu nhà bạn có thiếu niên, cảnh báo về việc tránh dùng Aspirin.
• Dùng khăn lau
  • Dùng khăn lau thường là không cần thiết để hạ sốt. Không bao giờ lau con bạn mà không cho trẻ uống Acetaminophen hoặc Ibuprofen trước. Chỉ dùng khăn lau cho trẻ khi bị sốt trên 40 °C (104 °F), và đã uống Acetaminophen hoặc Ibuprofen mà 30 phút sau vẫn chưa hạ sốt.
  • Nếu bạn lau cho trẻ, nên dùng nước ấm (29-32 °C hay 85-90 °F). Lau hiệu quả nhanh hơn nhiều so với ngâm, vì vậy cho con bạn ngồi trong 5 cm (2 inch) nước và tiếp tục lau ướt bề mặt da. Cách làm giảm nhiệt này là do sự bốc hơi nước. Nếu con của bạn run, hãy tăng nhiệt độ nước hoặc ngừng lau cho đến khi Acetaminophen hoặc Ibuprofen có hiệu lực. Đừng mong đợi nhiệt độ xuống dưới 38,3 °C (101 °F).
  • Đừng thêm cồn vào nước, trẻ có thể hít vào và bị hôn mê.

Khi nào tôi nên gọi điện thoại bác sĩ nếu trẻ bị sốt?

Gọi NGAY LẬP TỨC nếu

• Con bạn nhỏ hơn 3 tháng tuổi và bị sốt.
• Sốt trên 40 °C (104 °F ) và không cải thiện 2 giờ sau khi cho thuốc hạ sốt.
• Con bạn có biểu hiện bệnh nặng (sốt kèm với nhức đầu dữ dội, lú lẫn, cứng cổ, khó thở, phát ban hoặc không chịu uống).

Gọi trong vòng 24 giờ nếu

• Con bạn 3-6 tháng tuổi (trừ trường hợp sốt là do tiêm chủng).
• Con bạn đã bị sốt hơn 24 giờ mà không có một nguyên nhân rõ ràng hoặc vị trí nhiễm trùng và con bạn dưới 2 tuổi.
• Con bạn bị sốt hơn 3 ngày.
• Con bạn đã hết sốt hơn 24 giờ và sau đó sốt lại.
• Bạn có điều quan tâm hoặc thắc mắc.

Tài liệu tham khảo

1. Sốt ở trẻ em
2. Sơ cứu khi bị sốt
3. Hướng dẫn về sốt (Bài đọc dành cho trẻ em)
4. Co giật do sốt
5. http://www.childrenshealthnetwork.org/CRS/CRS/pa_fever_hhg.htm