Tinh dịch có máu

Triệu chứng và nguyên nhân

Tinh dịch có máu, còn gọi là chứng haematospermia. Có thể xảy ra đối với nam giới mọi lứa tuổi sau thời kì dậy thì. Nó thường gặp nhất ở nam giới từ 30 đến 40 và trên 50 tuổi mắc tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (BPH). Đa số các trường hợp sẽ tự khỏi theo thời gian mà không cần điều trị.

Nguyên nhân gây ra tinh dịch có máu?

Hệ sinh dục nam giới được cấu tạo từ nhiều cơ quan, tuyến và ống dẫn. Tinh trùng được sản xuất ở tinh hoàn, sau đó di chuyển vào mào tinh để trải qua giai đoạn trưởng thành cuối cùng. Trong quá trình xuất tinh từ mào tinh hoàn, tinh trùng phóng theo ống dẫn tinh, sau đó được trộn lẫn với dịch tiết của tuyến tiền liệt (30%), túi tinh (60%) và các tuyến hành niệu đạo (10%) và cuối cùng được tống ra ngoài theo đường niệu đạo. Chảy máu có thể xảy ra ở bất cứ giai đoạn nào.

Nguyên nhân gây ra tinh dịch có máu có thể là do viêm nhiễm hoặc chấn thương hệ sinh dục nam.

Túi tinh – một cặp tuyến hình túi nằm ở hai phía của bàng quang và tuyến tiền liệt là hai tuyến chính cung cấp dịch tiết cho tinh dịch. Vì vậy hiện tượng viêm hoặc chấn thương một trong những cơ quan này sẽ khiến tinh dịch có máu.

Tinh dịch có máu là triệu chứng của chính căn bệnh (tinh dịch có máu bậc một hay nguyên phát) hoặc là triệu chứng liên quan đến căn bệnh khác (tinh dịch có máu bậc hai hay thứ phát).

Tinh dịch có máu bậc một là gì?

Tinh dịch có máu có triệu chứng duy nhất là máu trong tinh dịch. Máu không được tìm thấy trong nước tiểu và khi kiểm tra sức khỏe không phát hiện vấn đề nào khác. Nếu chỉ có máu ở trong tinh dịch mà không có triệu chứng nào khác. Nguyên nhân thường sẽ không xác định được.

Hệ sinh dục nam

Tinh dịch có máu bậc hai là gì?

Khi nghi ngờ hoặc xác định được nguyên nhân gây chảy máu. Ví dụ như sau khi lấy sinh thiết tuyến tiền liệt hoặc bị viêm nhiễm đường tiết niệu, và có thể cả ung thư, tuy hiếm gặp. Tinh dịch có máu có thể xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi mắc tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (BPH) đã bị hóa vôi mà có thể phát hiện được bằng siêu âm.

Trong một số trường hợp rất hiếm, tinh dịch có máu bậc hai có thể được gây ra bởi viêm phổi, viêm nhiễm do kí sinh, hoặc các bệnh ảnh hưởng đến sự đông máu như bệnh máu không đông và bệnh gan mãn tính, hoặc một số thuốc làm loãng máu.

Sinh thiết tuyến tiền liệt bằng siêu âm có thể gây tinh dịch có máu ở một phần ba nam giới. Hiếm có sự liên quan nào giữa tinh dịch có máu và ung thư tinh hoàn.

Ung thư tuyến tiền liệt có thể khiến tinh dịch có máu. Tuy vậy hầu hết nam giới mắc bệnh không có triệu chứng này trừ khi họ đã từng làm sinh thiết tuyến tiền liệt.

Triệu chứng nào có liên quan đến máu trong tinh dịch?

Nếu máu xuất hiện trong tinh dịch do viêm nhiễm tuyến tiền liệt, một số triệu chứng khác có thể đi kèm, bao gồm:

• đau khi tiểu
• đau khi xuất tinh
• đau hậu môn
• sưng và đau ở vùng bìu
• sưng và đau ở vùng bẹn
• đau vùng lưng dưới
• sốt hoặc ớn lạnh
• máu trong nước tiểu

Các bệnh lây qua đường tình dục có thể khiến tinh dịch có máu?

Các bệnh lây qua đường tình dục (STD) khó có khả năng khiến tinh dịch có máu. Một số bệnh lây qua đường tình dục có thể lây qua đường máu hoặc tinh dịch nhưng chúng không gây ra máu ở trong tinh dịch.

Chấn thương và hoạt động tình dục mạnh có thể khiến tinh dịch có máu?

Máu trong tinh dịch có thể được phát hiện trong khi hoặc sau khi quan hệ tình dục. Nhưng hoạt động tình dục mạnh không phải là nguyên nhân gây ra chảy máu. Chấn thương nặng ở tinh hoàn hoặc niệu đạo có thể gây chảy máu nhưng đây lại là vấn đề khác.

Chẩn đoán

Tôi cần làm gì khi phát hiện tinh dịch có máu?

Nếu bạn phát hiện máu trong tinh dịch, hãy hẹn gặp bác sĩ và tự trả lời những câu hỏi sau đây:

• Lượng máu trong tinh dịch nhiều hay ít – tinh dịch xuất ra có màu đỏ đậm hay chỉ lợn cợn máu?
• Tình trạng này đã từng xảy ra chưa?
• Máu được phát hiện lần đầu khi nào? Có phải lúc nào cũng thấy máu?
• Đã bao nhiêu lần thấy máu trong tinh dịch?
• Điều gì có thể đã khiến tình trạng này xảy ra?
• Có triệu chứng nào khác đi kèm không?

Bác sĩ làm thế nào để xác định có máu trong tinh dịch?

Để xác định xem tinh dịch có máu hay không. Bác sĩ ban đầu sẽ thực hiện kiểm tra sức khỏe tổng quát, bao gồm khám tinh hoàn và tuyến tiền liệt. Việc lấy mẫu tinh dịch có thể cần thiết nhằm kiểm tra lượng máu trong tinh dịch.

Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra mẫu nước tiểu để đảm bảo rằng không có máu, bằng mắt hoặc bằng kính hiển vi. Đồng thời kiểm tra dấu hiệu viêm nhiễm niệu đạo.

Nếu nghi ngờ có nguyên nhân khác, việc kiểm tra được thực hiện thế nào?

Nếu phát hiện có máu trong nước tiểu (bằng mắt hoặc bằng kính hiển vi), hoặc nếu máu trong tinh dịch là triệu chứng liên quan đến viêm nhiễm đường tiết niệu. Nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu để làm thêm các xét nghiệm.

Những xét nghiệm sâu hơn bao gồm chụp CT hoặc siêu âm niệu đạo. Đồng thời dùng ống nội soi để kiểm tra bàng quang và tuyến tiền liệt.

Việc xét nghiệm kĩ thuật số tuyến tiền liệt, và xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt (PSA) trong máu là cần thiết. Nếu có sự bất thường, siêu âm hoặc sinh thiết tuyến tiền liệt sẽ được thực hiện để loại trừ khả năng có ung thư.

Điều trị

Điều trị tinh dịch có máu như thế nào?

Tinh dịch có máu bậc một thường không cần điều trị khi máu trong tinh dịch là triệu chứng duy nhất, và kết quả kiểm tra tổng quát cũng như phân tích nước tiểu bình thường. Triệu chứng có thể tái đi tái lại, nhưng nhìn chung sẽ tự khỏi mà không cần điều trị và cũng không làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh khác.

Điều trị tinh dịch có máu như thế nào khi có những triệu chứng khác đi kèm?

Điều trị tinh dịch có máu bậc hai sẽ phân hóa tùy theo những triệu chứng khác và nguyên nhân gốc rễ. Một số ví dụ cho phương pháp điều trị với những nguyên nhân cụ thể bao gồm:

• Chấn thương nhẹ – nghỉ ngơi và theo dõi triệu chứng.
• Chấn thương nặng – có thể cần phẫu thuật.
• Viêm nhiễm – dùng kháng sinh.
• Tắc nghẽn – dùng thuốc đặc trị.
• Trong trường hợp ung thư tuyến tiền liệt – phẫu thuật, xạ trị hoặc liệu pháp hóc-môn được sử dụng.

Nếu bạn đã ngoài 40 và tinh dịch vẫn có máu, đặc biệt nếu không có triệu chứng nào khác đi kèm. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu.

Kiểm soát

Máu trong tinh dịch là điều bình thường?

Tinh dịch có máu không bình thường nhưng khá thường gặp và có thể biểu hiện qua màu nâu sẫm hoặc đỏ của tinh dịch. Đa số các trường hợp đều không đau và được phát hiện sau khi xuất tinh.

Có đến 90% nam giới mà tinh dịch có máu lặp lại triệu chứng.

Liệu tôi có nên lo lắng khi phát hiện máu trong tinh dịch?

Nam giới thường trở nên lo lắng khi họ phát hiện máu trong tinh dịch nhưng nó thường không phải là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, bạn cần đến gặp bác sĩ nếu phát hiện có máu trong tinh dịch.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.andrologyaustralia.org/blood-in-semen/

2. WHO (2000) Manual for the standardized investigation, diagnosis and management of the infertile male. Cambridge University Press, United Kingdom