Bệnh động mạch vành

TỔNG QUAN

Bệnh động mạch vành là gì?

Động mạch vành là những mạch máu mang máu đến nuôi cơ tim. Bệnh động mạch vành (còn gọi là bệnh tim thiếu máu cục bộ hay thiếu máu cơ tim) được gây ra bởi sự dày lên của lớp lót trong (nội mạc) động mạch vành. Sự dày lên này thường do xơ vữa động mạch. Mảng bám tạo thành từ mỡ tích tụ bên trong thành động mạch làm chậm hoặc tắc nghẽn dòng máu. Nếu cơ tim không nhận được đủ máu để hoạt động, bạn sẽ bị đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim.

TRIỆU CHỨNG

Các triệu chứng của bệnh động mạch vành

Bệnh động mạch vành có thể mất nhiều năm để tiến triển. Bạn có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của bệnh cho đến khi động mạch vành đủ hẹp. Khi đó, bạn có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau thắt ngực (cảm giác ngực bị đau siết chặt, đè nặng)
• Khó thở
• Nhồi máu cơ tim

NGUYÊN NHÂN và YẾU TỐ NGUY CƠ

Nam và nữ đều có thể bị bệnh động mạch vành. Bệnh có thể được di truyền (xuất hiện nhiều trong gia đình). Mảng bám tích tụ trong động mạch qua nhiều năm nên bệnh có thể được phát hiện khi bạn đã lớn tuổi.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch vành

Tại Hoa Kỳ, bệnh tim là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở phụ nữ và nam giới.

Hãy tìm hiểu các yếu tố nguy cơ của bạn và người thân đối với bệnh tim bao gồm:

• Tuổi
• Bệnh sử gia đình
• Cao huyết áp
• Cholesterol cao
• Hút thuốc lá
• Chế độ ăn thiếu chất
• Thừa cân hoặc béo phì
• Lối sống ít vận động
• Các bệnh lý khác (như bệnh Tiểu đường)

ĐIỀU TRỊ

Bệnh động mạch vành được điều trị như thế nào?

Hầu hết người bị bệnh động mạch vành phải dùng thuốc để giúp kiểm soát bệnh. Các thuốc như thuốc chẹn bêta, chẹn kênh canxi và nitrat có thể giúp giảm đau thắt ngực. Uống aspirin liều thấp mỗi ngày có thể giảm nguy cơ tái phát nhồi máu cơ tim. Bác sĩ sẽ hướng dẫn về những loại thuốc mà bạn nên dùng.

Chữa trị bằng phẫu thuật

Nong mạch là phương pháp điều trị bằng phẫu thuật cho bệnh động mạch vành. Nong mạch sử dụng một quả bóng nhỏ để đẩy và làm thông đoạn động mạch vành bị tắc. Quả bóng được đưa vào trong động mạch ở cánh tay hoặc ở chân. Một ống kim loại nhỏ gọi là stent có thể được đưa vào đoạn động mạch bị tắc để giữ chỗ ấy thông máu.

Một phẫu thuật khác cho bệnh động mạch vành là phẫu thuật bắc cầu (bypass). Các đoạn tĩnh mạch hoặc động mạch thường được lấy từ cẳng chân, đem nối vào các động mạch vành để đưa máu băng qua chỗ tắc nghẽn và tăng lưu lượng máu nuôi tim. Phẫu thuật bắc cầu  thường được thực hiện khi không thể nong mạch vành hoặc khi bác sĩ thấy đó là sự lựa chọn tốt hơn cho bạn.

Việc điều trị bệnh động mạch vành có những tác dụng phụ và rủi ro nào?

Tất cả các loại thuốc đều có thể có tác dụng phụ. Aspirin có thể ảnh hưởng đến dạ dày. Nitrat có thể gây đỏ mặt và nhức đầu. Thuốc chẹn bêta có thể gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến khả năng tình dục ở một số bệnh nhân. Thuốc chẹn kênh canxi có thể gây táo bón và phù chân. Tuy nhiên, một điều may mắn là hầu hết bệnh nhân không gặp tác dụng phụ do các loại thuốc này. Nếu bạn bị tác dụng phụ sau khi uống thuốc, hãy nói với bác sĩ.

Điều trị bằng phẫu thuật, chẳng hạn như nong mạch hoặc phẫu thuật bắc cầu, cũng có vài rủi ro. Những rủi ro chính có thể là nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc thậm chí tử vong. Tuy nhiên, những rủi ro này hiếm gặp và hầu hết các bệnh nhân có kết quả phẫu thuật tốt. Thường thì sau khi nong mạch vành vài ngày là bạn đã có thể trở lại hoạt động như hoặc thậm chí tốt hơn trước. Phẫu thuật bắc cầu thường mất nhiều thời gian hơn để hồi phục (vài tuần hoặc vài tháng).

Làm sao biết phương pháp điều trị nào là tốt cho tôi?

Bác sĩ sẽ giúp bạn quyết định phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn.

Bệnh động mạch vành có thể chữa khỏi hẳn không?

Bệnh động mạch vành không thể chữa hết, nhưng bạn có thể sống lâu hơn và cảm thấy khỏe hơn bằng cách hợp tác với bác sĩ điều trị.

NGĂN NGỪA

Tôi có thể làm gì để giảm nguy cơ bệnh động mạch vành?

• Không hút thuốc lá. Nicotine làm tăng huyết áp vì nó làm cơ thể giải phóng adrenaline, dẫn đến sự co mạch máu và tăng nhịp tim. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy hỏi bác sĩ về việc lên kế hoạch cai thuốc lá.
• Kiểm soát huyết áp. Nếu bạn bị cao huyết áp, bác sĩ sẽ đề nghị vài cách để hạ huyết áp. Nếu bạn đang uống thuốc trị cao huyết áp, hãy chắc chắn rằng bạn thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Tập thể dục. Việc thường xuyên tập thể dục có thể giúp tim khỏe hơn và giảm nguy cơ bị bệnh tim. Tập thể dục cũng hữu ích nếu bạn bị cao huyết áp. Trước khi bắt đầu chương trình thể dục mới, hãy hỏi bác sĩ về các bài tập thể dục phù hợp.
• Hỏi bác sĩ về việc uống aspirin liều thấp mỗi ngày. Aspirin giúp ngăn ngừa bệnh động mạch vành, nhưng việc dùng nó cũng kèm theo vài nguy cơ khác.
• Hỏi bác sĩ về việc uống bổ sung vitamin. Một số nghiên cứu đã cho thấy vitamin E có thể làm giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ tim. Các vitamin khác cũng có thể giúp chống lại bệnh động mạch vành.
• Theo chế độ ăn lành mạnh. Bổ sung thực phẩm ít cholesterol và chất béo bão hòa vào khẩu phần ăn vì cơ thể sẽ chuyển chất béo bão hòa thành cholesterol. Hãy nói chuyện với bác sĩ về những loại thực phẩm bạn nên tránh.

Tôi nên làm gì nếu việc thay đổi lối sống vẫn không cải thiện bệnh?

Cơ thể luôn cần thời gian để đáp ứng với những thay đổi mà bạn thực hiện. Bác sĩ sẽ theo dõi tiến triển bệnh của bạn. Nếu mức cholesterol không cải thiện sau 6 tháng đến 1 năm, bác sĩ có thể kê toa thuốc để giảm cholesterol. Tuy nhiên, bạn vẫn phải tiếp tục giữ lối sống lành mạnh để hỗ trợ việc điều trị.

Tài liệu tham khảo

http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/coronary-artery-disease.html