Đăng nhập
Y Học Cộng đồng Dự án “Y Học cùng cộng đồng” phổ biến những kiến thức khoa học và thường thức về y học cho cộng đồng Việt Nam
Nội dung chính
Ngày Tết, trong mỗi gia đình đều có nhiều bánh mứt và các loại hạt như hạt dưa, hạt hướng dương… những loại hạt này là thủ phạm gây ra những tai nạn dị vật đáng tiếc.
Nguyên nhân tai nạn thường do vô ý như cho trẻ ăn lúc đang khóc, trẻ vừa ăn vừa cười giỡn hoặc khi trẻ chơi đùa… Hóc sặc là một cấp cứu phải được xử trí nhanh, nếu để trẻ bị ngưng thở lâu thì tử vong rất khó tránh.
Hóc sặc hạt Hướng dương
Bé trai N.T.Đ., 19 tháng tuổi, nhà ở TP.HCM nhập viện Bệnh viện Nhi đồng 1 trong tình trạng đã ngưng thở, và đang được bóp bóng giúp thở. Khai thác bệnh sử: mẹ cháu cho biết bé đang ngồi chơi, xung quanh có nhiều loại mứt và hạt, mẹ bé mới vừa mua về để ăn Tết, đột nhiên bé ho sặc sụa, tím tái, ngưng thở và được đưa đi khám bệnh. Tại cơ sở y tế tư bé được xứ trí cấp cứu và chuyển đến Nhi Đồng 1. Bé được chụp phim X-quang, các bác sĩ thấy 1 bên phổi Trái bị xẹp. Phải nội soi cấp cứu mới lấy ra được dị vật nằm bít phế quản gốc bên trái gây xẹp phổi một bên là 1 hạt hướng dương, thủ phạm gây tai nạn này. Bé được hồi sức tích cực và may mắn cứu chữa được.
Cách nhận biết trẻ bị dị vật đường thở
Trẻ đang ăn uống hay ngậm chơi những đồ vật nhỏ đột ngột:
- Ho sặc sụa.
- Khó thở.
- Trợn mắt.
- Mặt tím tái.
Tình trạng hít sặc có thể chỉ thoáng qua như trẻ ho vài tiếng, tím nhẹ rồi tự hết nhưng có những trường hợp trẻ tím tái nặng, ngưng thở và tử vong. Nếu dị vật bít một phần đường thở, trẻ sẽ thở rít kèm theo ho rũ rượi, cơn ho dồn dập, mặt đỏ gay. Cơn ho này kéo dài sau đó dịu đi chỉ còn những tiếng ho rải rác. Sau đó, trẻ trở lại bình thường, thỉnh thoảng xuất hiện những đợt ho sặc tương tự trở lại, rất dễ tử vong trong giai đoạn này.
Nếu không phát hiện được tình huống điển hình như trên, nhiều ngày sau trẻ thường nhập viện vì tình trạng viêm phổi tái phát kéo dài hoặc áp-xe phổi do có dị vật đường thở bị bỏ quên.
Xử trí như thế nào khi trẻ bị dị vật đường thở?
Khi phát hiện hay nghi ngờ trẻ bị dị vật đường thở phải nhanh chóng xử trí không để trẻ ngạt thở. Nếu trẻ nói được, khóc được đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và gắp dị vật ra. Trong lúc đi, để trẻ ở tư thế ngồi hoặc mẹ bồng. Không nên cố gắng lấy dị vật ra vì dị vật di chuyển có thể làm trẻ ngưng thở đột ngột.
Nếu trẻ ngưng thở hoặc khó thở nặng, thực hiện ngay thao tác vỗ lưng-ấn ngực để trẻ không bị ngạt thở. Trẻ lớn làm thủ thuật Heimlich để tống dị vật ra ngoài, sau đó đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất.
Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi
Đặt nằm đầu thấp úp mặt trên cánh tay. Dùng bàn tay kia vỗ 5 cái mạnh và nhanh vào lưng giữa 2 vai bé. Nếu vỗ lưng không kết quả lật ngửa trẻ lên. Đặt 2 ngón tay trên nửa dưới của xương ức ấn ngực 5 lần. Có thể thực hiện từ 6-10 lần thủ thuật này.
Đối với trẻ lớn còn tỉnh
Cấp cứu viên đứng phía sau hoặc quỳ tựa gối vào lưng trẻ, vòng 2 tay ngang thắt lưng, đặt 1 nắm tay giữa bụng ngay dưới mấu kiếm xương ức, bàn tay còn lại đặt chồng lên. Kéo mạnh đột ngột, hướng vào trong và lên trên để tạo một sức ép lên bụng, làm động tác này 5 lần.
Trẻ lớn hôn mê
Đặt trẻ nằm ngửa, cấp cứu viên quỳ gối, đặt 2 bàn tay chồng lên nhau vùng dưới xương ức trẻ, đột ngột ấn mạnh, nhanh 5 lần hướng vào trong và lên trên.
Phòng tránh
Để phòng tránh tai nạn này, phụ huynh cần để mắt tới lúc trẻ đang chơi, cẩn thận với những vật nhỏ, đặc biệt xuất hiện trong mùa Tết là những loại hạt, mứt dễ gây tai nạn cho trẻ. Nếu nghi ngờ trẻ nuốt phải vật lạ, không móc họng gây ói mà nên đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được điều trị thích hợp kịp thời. Những người chăm sóc trẻ nên cảnh giác với nguy cơ hóc sặc ở trẻ và biết cách xử lý khi có sự cố xảy ra.
