Nhận biết và điều trị chí

Chí là một loài sinh vật sống bằng cách hút máu người, đẻ trứng bám vào rễ tóc, nên thường sinh sống ở đầu con người. Chúng lây lan từ người này qua người khác thường bằng cách lây trực tiếp (hai cái đầu chụm vào nhau, chí chạy từ đầu này qua đầu khác), hoặc gián tiếp bằng việc dùng chung các vật dụng có thể chứa chí với người bị chí như: nón, lược, khăn, nằm chung gối, giường, mền….. Vì vậy, việc bị chí không có nghĩa là người đó ở dơ, mà chỉ là người đó có tiếp xúc với người đã bị chí, và bị chí bò qua thôi nhé!

Nhận biết có chí

Thông thường, người có chí sẽ cảm thấy da đầu ngứa ngáy, có cảm giác có con gì bò bò trên đầu mình. Chí có thể gây ngứa ngáy khó chịu đến mức làm người mang chí phải gãi liên hồi, làm tổn thương thêm da đầu, và có thể gây thêm các hệ lụy khác, như rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, viêm da, nhiễm trùng da…nếu chí không được phát hiện sớm và giết đi nhanh chóng.

Việc phát hiện người có bị chí hay không, thì dễ mà lại khó, vì bạn phải nghĩ đến, thì mới tìm và phát hiện ra nó được. Trước đây mình có một bệnh nhân người lớn, đi khám vì ngứa da đầu đặc biệt về đêm, gãi đến rách cả da đầu, da cổ, đi khám cả tháng trời, cả bác sĩ da liễu, đều không khỏi, mất ngủ liên tục, khó chịu đến mức đến khám mà khóc quá trời, vì nghĩ mình không thể chịu nổi tình cảnh này nữa . Thật ra bệnh nhân bị chí, nhưng vì màu tóc khá sáng, nên phải nhìn thật kĩ mới thấy được trứng chí. Đến khi đè đầu ra, soi thật kĩ, thì trời ạ, nguyên một ổ trứng chí li ti chi chít, nhìn mà phải rùng cả mình, rờn rợn người nguyên buổi sáng đó luôn!

Chí thường rất phổ biến ở trẻ học mẫu giáo và cấp 1. Ở Mỹ, có khoảng 6 – 12 triệu trẻ em bị chí mỗi năm. Ở Úc, cứ 4 trẻ nhỏ đi học thì có 1 em bị chí. Trẻ gái thường dễ bị hơn trẻ trai, vì các em gái thường hay chơi gần gũi, chụm đầu vào nhau hơn các bạn trai :).

Nếu trẻ than ngứa đầu nhiều, hoặc hay gãi đầu liên tục, nên nghĩ đến và tìm thử xem trẻ có Chí hay không. Cho trẻ ngồi dưới ánh sáng, vạch từng vệt chân tóc ra, để xem có trứng chí bám vào tóc hay không nhé. Nếu bạn muốn tìm chính con chí, thì nên làm ướt hoàn toàn tóc trẻ, rồi sau đó hãy vạch tìm, vì tóc ướt sẽ làm cho chí khó di chuyển hơn nhiều. Có thể lấy cây lược nhuyễn dành lược chí để lược chí và trứng chí.

Điều trị chí như thế nào?

Điều trị chí thì chỉ có việc giết chí và trứng chí đi mà thôi. Việc dùng lược nhuyễn để lấy tất cả chí và trứng ra cũng hữu hiệu, nhưng mất thời gian và phải rất tỉ mẩn, vì sẩy 1 con chí, thì một ngày có thể đẻ khoảng 6 trứng mới, và trứng chỉ cần 1 tuần là đã nở ra con chí con, thêm khoảng 1 tuần nữa là chí con thành chí trưởng thành, và con chí cái chỉ cần khoảng 2 tuần sau khi nở là đã bắt đầu đẻ trứng.

Phương pháp dễ dàng hơn, là dùng dầu gội, hoặc kem đặc hiệu trị chí. Tùy loại dùng, mà loại thuốc trị chí trong kem hoặc dầu gội có thể giết trực tiếp con chí, hoặc giết cả con chí và trứng chí. Vì vậy, nên đọc kỹ hướng dẫn để làm đúng theo số lần, số ngày cần sử dụng.

Thường khi một trẻ bị chí, thì người nhà cũng có thể bị rồi, nên cũng cần tìm xem, và nếu có thì điều trị luôn.

Các vật dụng có thể có chí, như chăn, ra, gối, mũ, lược…cũng là nguồn tiềm ẩn, và nên được giặt giũ bằng nước nóng, để tiệt luôn đường quay lại của chí và trứng chí.

Tài liệu tham khảo

1. Head lice; Mayo Clinic; America.
2. Head Lice; Frequently asked questions; CDC; America.
3. Head Lice; New South Wales Government; Australia.
4. https://www.facebook.com/huyenthao.bacsi/posts/282461568807572